Fauna bezkręgowców Nadmorskiego Parku to tereny WŁADYSŁAWOWO, Jastrzębiej góry, Karwi, Ostrowa, Karwińskich błot, Swarzewa, Zatoki puckiej, i wiele innych.

Bezkręgowce stanowią prawie 99% wszystkich znanych gatunków zwierząt. Przedstawiciele poszczególnych grup zwierząt bezkręgowych zajmują różnorodne œrodowiska lądowe jak i wodne.

W wodach i wilgotnych terenach lądowych spotykane są między innymi pierœcienice. Skąposzczety spotyka się w różnych typach zbiorników wodnych, jak na łąkach, torfowiskach, w glebie i œciółce. Są tu doœć pospolite gatunki jak Mesenchytraeus armatus, czy Cognettia sphagnetorum. Spotykano tu też rzadkiego łąkowego skąposzczeta, Buchholvia fallax. W różnych œrodowiskach lądowych (w próchniczej glebie, wœród szczątków roœlinnych) znaleŸć można przedstawicieli rodzaju Fridericia (np. F. bisetosa, F. galba, F. ratzeli). Spoœród dżdżownicowatych odnotowano doœć pospolite, występujące w różnych warunkach ekologicznych gatunki z rodzaju Dendrobaena (D. rubida i D. octaedra). Ciekawą grupą są niesporczaki – drobne (0.05-1.2 mm), waleczkowate zwierzęta, ze słabo wyodrębnioną głową i czterema parami odnóży zakończonych pazurkami lub przylgami. Znane są wœród nich formy morskie, słodkowodne albo lądowe, ale zawsze wymagające do aktywnego życia wody. Spotyka się je na roœlinach wodnych i lądowych (mchach, porostach), w glebie i w œciółce. Pokarm ich mogą stanowić glony, szczątki roœlinne, pierwotniaki, a nawet wrotki i nicienie.

Mięczaki reprezentowane są przez œlimaki i małże. Spoœród œlimaków odnotowano przedstawicieli szeregu rodzin lądowych, wodnych płucodysznych i wodnych I ťrzodoskrzelnych.

W lasach, zaroœlach, parkach, czy ogrodach spotyka się gatunki z wszędobylskiego rodzaju wstężyk (Cepaea), przedstawicieli œwidrzyków, bursztynkę (Succinea putris), a także największego spoœród naszych œlimaków – winniczka

Ciekawe dla nadmorskiej malakofauny są œlimaki o muszli szczątkowej lub całkowicie zredukowanej. Na drzewach znaleŸć można  pomrowioksztaltnych Lehmannia marginata, o dł. 7,5 cm. Grzbiet i płaszcz ma popielaty lub szary z prawie czarnym rysunkiem. Boki są jaœniejsze – kremowe lub białawe, œluz jest bezbarwny. Œlimak ten zamieszkuje lasy liœciaste i mieszane; przejawia się nocą. Żywi się wyłącznie porostami i glonami żyjącymi na pniach drzew. Innym pomrowem jest Umax ci-nereoniger – duży, dochodzący do 20 cm œlimak o prawie jednorodnym, czarnym lub popielatym ubarwieniu. Jest to także gatunek leœny, który pełza po pniach, chroni się pod korą, w œciółce, czy pod kawałkami drewna. Zjada różne częœci żyjących roœlin kwiatowych, grzybów, zlizuje glony i porosty z pni drzew. Żyje 2-3 lata.

Spoœród nagich œlimaków z rodziny œlinikowatych charakterystyczny jest Arion subfuscus, o ciele długoœci 3,5-7 cm w kolorze rdzawym i rysunku o doœć dużej zmiennoœci indywidualnej. Jego czułki są zawsze czarne, a stopa kremowa. Œluz ma zwykle barwę od żółtej do pomarańczowej. Jest to gatunek pospolity w całej Polsce, w różnych typach lasów od liœciastych po monokultury sosny, gdzie brak zwykle innych gatunków œlimaków. Występuje też w zaroœlach, na polanach, rzadziej synantropijnie. Jest grzybożerny – zjada zarówno grzyby jadalne dla człowieka jak i trujące.

Z rodziny krążałkowatych spotkać można Discus rotundatus. Ten pierwotnie leœny œlimak okazał się bardziej plastyczny niż inni przedstawiciele tej grupy i w miarę utraty swojego naturalnego ekosystemu opanowywał œrodowiska antropogeniczne. Obecnie oprócz lasu spotkać go można w parkach, ogrodach, ruinach, na gruzowiskach, czy œmietniskach; nierzadki jest także w jaskiniach. Żyje w œciółce, gdzie jest doœć silnie przywiązany do zbutwiałego drewna, ze względu na bytujące tam grzyby i glony, które stanowią jego podstawowy po karm. Dodatkiem do takiej diety są roœliny wyższe, grzyby kapeluszowe, szczątki pochodzenia zwierzęcego, np. martwe stawonogi.

Spoœród œlimaków wodnych na uwagę zasługują gatunki przodoskrzelnych odnotowane u nas tylko w Zatoce Puckiej/ciekawe tereny Władysławowa, Swarzewa, Pucka, HEL/ jak Rissoa inconspicua i R. membranacea oraz wy stępujący tak w wodach słodkich jak i słonych: Theodoxus fluviatilis – aklywm przez cały rok, żywiący się glonami, detrytusem, gąbkami, a nawet padliną. Niewątpliwie najliczniejszym typem bezkręgowców są stawonogi, rep re zen Iow. i ne przez skorupiaki, pajęczaki, wije i owady. Fauna lądowa skorupiaków ogranicza się do różnych gatunków stonóg, których przykładem jest prosiom I Porcelio scaber, spotykany w borach, pod korą starych pniaków. Na plażach r/ę sty jest zmieraczek (Talitrus saltator), przedstawiciel obunogów, który odżyw lit się szczątkami roœlinnymi wyrzuconymi przez morze.

Z fauny pajęczaków licznie reprezentowane są pająki. Oprócz gatunków wyslŤ, |”i jących na całym obszarze Polski, jak pospolity w runie wilgotnych Iumiw Floronia bucculenta, Myrmaranthia formicaria, czy też Agroecna i>rn\ln)Ľ (znanego zresztą z niewielu stanowisk w lasach liœciastych i mieszanych), wypują tu gatunki charakterystyczne dla wydm, czy nadmorskich borów sosnowych. Warto wymienić Arctosa perita perita – pająka palearktycznego notowanego na wydmach piaszczystych nadmorskich i œródlądowych, a czasami nawet na polach uprawnych. Na szczególną uwagę zasługuje Pardosa calida – gatunek rzadki, występujący wyłącznie w borach sosnowych tuż nad brzegiem morza, a także Philodromus fallax, występujący u nas tylko na wydmach nadmorskich i znany z niewielu stanowisk, wœród których wymienia się Półwysep Helski/tereny Władysławowa, KuŸnicy, Chałup,Jastarni, Helu/.

Najbogatszą i najsłabiej poznaną grupą pajęczaków są roztocze. Stosunkowo najwięcej danych posiadamy o kleszczach -największych przedstawicielach tej grupy, niespecyficznych pasożytach różnych gatunków kręgowców. Na terenie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego /tereny Rewy, Władysławowa, Jastrzębiej góry, KARWIA, Ostrowa, Swarzewa, itp./ odnotowano np. kleszcza sikorzego (Ixodes arboricola). Jest to pasożyt gniazdowo-norowy, bezwzględnie ornitofilny, występujący w lasach liœciastych, mieszanych, czy parkach, gdzie atakuje plomykówkę, puszczyka, dymówkę, kowalika, szpaka, sikory i wróble. Sporadycznie odnotowuje się też gatunki obce, zawlekane do nas przez ptaki wędrowne, jak kleszcz œródziemnomorski (Ixodes festai), którego znaleziono na kosie. Najpospolitszym kleszczem jest niewątpliwie Ixodes ricinus, gatunek o dużej plastycznoœci ekologicznej, preferujący œrodowiska wilgotne, lasy liœciaste i mieszane. Kleszcze te, niezbyt ruchliwe, skupiają się wzdłuż œcieżek i szlaków wydeptanych przez zwierzęta, gdzie oczekują na potencjalnych żywicieli. Atakują praktycznie wszystkie lądowe gady, ptaki i ssaki, w tym także człowieka. Przenoszą przy tym groŸne choroby, np. borelio-zę, czy tularemię.

Ponadto odnotowano przedstawicieli Bdellidae, np. Bdella iconica, występujący w borach sosnowych i zaroœlach oraz Biscirus silvaticus; Cunaxidae – np. mało znany gatunek Cunaxoides kielcz,ewski\ Zerconidae – Parazercon radiatus, eu-rytypowy, występujący w œciółce lasów, borów, w mchach, darni traw, dziuplach, oraz równie pospolity Zer eon trangularis, czy Zer eon zelawaiensis, który z kolei jest gatunkiem borealno-górskim.

W œciółce, w glebie, pod korą pniaków ukrywają się wije. Często spotkać można ruchliwego wija drewniaka (Lithobius forficatus), przedstawiciela pareczników. Z dwuparców występuje tu Polyxenus lagurus, kosmopolityczny, ale rzadko zauważany ze względu na bardzo małe rozmiary. Żyje pod korą drzew i pniaków, a także w œciółce. Do tej samej gromady należy Nopoiulus fuscus, spotykany pod korą pni i mchami w borach sosnowych, czy na torfowiskach. Dostaje się do gniazd mrówek, ptaków, wiewiórek, czy kretów. W niektórych œrodowiskach jest jedynym gatunkiem krocionogów.

Największe zainteresowanie wzbudzają motyle. Najciekawsze to gatunki pospolite, stosunkowo duże i bogato ubarwione, jak np. rusałki (pawik, czy pokrzywik), których pokryte ciemnymi szczecinami gąsienice można spotkać na pokrzywach. Są też bielinkowate, z białymi bielinkami (których żarłoczne gąsienice żerują na roœlinach krzyżowych), ale i ciekawiej ubarwionymi gatunkami, jak szlakonie (rodzaj Colias), latolistek cytrynek (Gonepteryx rhamni), którego samce mają żółte skrzydła, czy zorzynek rzeżucho wiec (Anthocharis cardamines), zwany dawniej motylem au-rorą. Klejnocikami są fruwające wœród kwiatów maleńkie metalicznie niebieskie modraszki, czy płomienne czerwończyki, np. czerwończyk dukacik – Lycaena virgaureae, czy Żarek – L.phlaeas, których gąsieniczki żerują na szczawiu, czy rdeœcie. Z ciekawych wymienić trzeba przedstawiciela zwójkowatych Retinia resinella. Jej żółtobrunatna gąsienica po-|tiwin się w sierpniu na młodych sosnach, drąży nasadę szpilki i jamkę na po-un i/.chni pędu do nasady pączka. Formuje delikatny oprzęd, który razem / naciekami żywicy tworzy naroœl, gdzie gąsienica zimuje. Wyrosła zwane “gala-Niimi” w następnym roku osiągają œrednicę 2-3 cm. W nich zimuje dorosła już liuwa, która następnie przepoczwarcza się. Motyl pojawia się w maju i czerwcu.

Najliczniejszą grupą owadów są chrząszcze. Zaobserwować można je w różnych .lodowiskach – żerujące na kwiatach, liœciach, ukryte pod korą, mchem, czy w glebie. Skryty tryb życia prowadzą biegaczowate – drapieżne, ruchliwe, często nic latające chrząszcze, których najwięksi przedstawiciele (biegacze i tęczniki), należą do gatunków chronionych. Jednym z najpiękniejszych jest tęcznik liszkarz < ’tilosoma sycophanta, bardzo drapieżny, wdrapujący się na drzewa, gdzie ataku-je szkodniki roœlin. Stwierdzono tu też rzadkiego Calosoma investigator. Z, mniejszych wymienić można niestrudka Bembidion velox, żyjącego nad brzegami zbiorników wodnych na piasku, Bembidion guttata, znajdowanego wœród opadłych liœci i innych resztek roœlinnych, czy Bembidion Imllidipenne – na wybrzeżach morskich. W miejscach otwartych i słabo zadrzewionych znaleŸć można Trechus ąuadristriatus. Rzadko spotykany jest Lasiotrechus discus, który prowadzi podziemny tryb życia u pobrzeży wód. Wilgotne lasy zasiedla Leistus rufescens, czy leszcz Nebria brevicollis.

Mieszkańcami lasów są chrząszcze z rodziny kózko watych, których larwy, często ksylofagiczne, drążą korytarze w drewnie. Należy tu dyląż garbarz (Prionus co-riarius), czy borówka brunatna (Tetropium castaneum), która rozwija się w drzewach iglastych. Pospolity jest zmorsznik Corymbia rubra (Lep tur a rubra), której doœć okazałe samice o czerwonych pokrywach, czy mniejsze i odmiennie ubarwione samce spotyka się na kwiatach roœlin baldaszkowych lub pniakach.

Rodzinę bogatkowatych reprezentują kwietniczki Anthaxa quadripunctata i A.submontana. Z kolei ze sprężykowatych stwierdzono np. dwójkowca Selato-somus impressus, Ctenicera pectinicornic, czy wreszcie Negastirius sabulicona, występującego lokalnie na plażach nadmorskich.

Wiosną obserwuje się przedstawicieli omomiłkowatych, często żółtopomarańczo-wych, o czarnych pokrywach i czerwonym przedpleczu. Należą tu pospolity omomiłek Cantharis Jusca, czy C.pellucina, C.flavilabris, C.nigricans, C.livida, C.rufa, a także rodzaj zmięk Rhagonycha (R.lignosa, R.testacea, R.lutea, R.fu-lva). WskaŸnikiem dla mało zmienionych drzewostanów jest Podabrus alpinus, gatunek borealno-alpejski, na niżu rzadki. Ryjkowcowate reprezentują pędrusie.

Dobrze znani są przedstawiciele żukowatych na czele z żukiem gnojowym (Geo-trupęs stercorosus), którego często spotyka się w lasach, gdzie żeruje na butwiejących roœlinach, kale zwierzęcym, owocnikach grzybów. Ma on duże znaczenie dla lasu, gdyż zakopując butwiejące roœliny i drążąc korytarze zwiększa przewiewnoœć i żyznoœć gleby. Rzadziej zauważane są żukowate z rodzaju pług, np. Aphodius sphacelatus i A. granarius spotykane na ekskrementach i szczątkach roœlinnych. Pospolitym szkodnikiem zasiewów jest guniak czerwczyk Rhizostrogus solstitialis (Amphimallon solstitialis), którego larwy żyją w glebie odżywiając się korzeniami roœlin, a także wałkarz lipczyk (Polyphyllo Julio), którego pędraki preferują korzenie sosny.

Interesującym gatunkiem z rodziny skómikowatych jest Trinodes hirtus -mały (1,5-3 mm), ciemny, biyszczący chrząszczyk, pokryty rzadkimi, ale bardzo długimi szczecinami. W Polsce jest on doœć rzadki, znany tylko z kilku stanowisk. Zarówno larwa jak i dojrzale chrząszcze współżyją z pająkami – żywią się resztkami wyssanych przez nie owadów. Przed samymi pająkami chronią je długie i odstające szczeciny.

Owadami rzadziej zauważanymi niż motyle czy chrząszcze są leœni przedstawiciele karaczanów np. zadomka Ectobius lapponicus. Zamieszkuje ona poza lasami także zaroœla i sady, gdzie w œciółce składa kokony, z których już po kilku tygodniach wykluwają się nimfy.

Bogatą grupą są błonkoskrzydłe, reprezentowane przez pospolite żądłówki – osy, objęte ochroną trzmiele, a także mrówki, wœród których obok przedstawicieli rodzaju Fórmica na uwagę zasługuje Lasuis mixtus, gatunek w Polsce raczej rzadki. Odnotowano liczne gatunki Nomadini (np. Namada flavo guttata, N. stra-ciata, N. panzeri).

Œlicznym ubarwieniem zwracają za to uwagę pluskwiaki różnoskrzydłe, z licznymi przedstawicielami roœlinożernych tarczówkowatych, czy znanym chyba każdemu, czerwono-czarnym kowalem bezskrzydłym (Pyrrhocoris apterus). Wiele gatunków z tej grupy przystosowało się do œrodowiska wodnego. Do nich należy wioœlak Corixa panzeri, rzadki gatunek zamieszkujący różne wody stojące, a stwierdzony nawet w Zatoce Puckiej/tereny Pucka, Swarzewa, Władysławowa, REWA, Jastarni, Helu, itp./pluskolec – Notonecta lutea, czy duża (15-22 mm), drapieżna płoszczyca (Nepa cinerea), która poluje na skorupiaki, owady, a nawet drobne kręgowce (kijanki, małe rybki). Na stawach, torfiankach, ale i kałużach można spotkać innego wodnego pluskwiaka – nartnika (Gerris rufoscutellatus).

Jedną z mniej poznanych formacji ekologicznych jest meiofauna denna (zwierzęta drobnych rozmiarów żyjące na dnie). Głównym liczebnie składnikiem meiobentosu Zatoki Puckiej są nicienie. Skąposzczety stanowią natomiast okresowy element. Ze skorupiaków najczęœciej spotykane w meiobentosie są widłonogi Harpacticoida oraz małżoraczki Ostracoda.

Na zróżnicowanie składu jakoœciowego makrofauny bezkręgowej, zwłaszcza bentonicznej, w obrębie morskich wód Nadmorskiego Parku Krajobrazowego wyróżnić w nim można trzy płytkowodne regiony: ograniczony Ryfem Mew Zalew Pucki, zewnętrzną częœć Zatoki Puckiej/tereny Pucka, Władysławowa, Swarzewa, Rewy/ oraz omywające zewnętrzny brzeg Mierzei Helskiej przybrzeżne wody Zatoki Gdańskiej.

Zalew Pucki, zwany też ..Wewnętrzna Zatoka Pucka”, z uwagi na częœciowo poroœnięte przez makrofity dno oraz miejscami względnie spokojne – warunki œrodowiskowe, wyróżnia się najbardziej różnorodnymi zespołami bezkręgowców, zwłaszcza dennych, w skład których – poza skorupiakami – wchodzą przedstawiciele wielu innych gromad bezkręgowców, w tej liczbie: stulbioplawów, wirków, wstężniaków, wieloszczetów, skąposzczetów, owadów, mszywiołów, œlimaków o-raz małży.

Zatoka Pucka/tereny Władysławowa, SWARZEWO/, a zwłaszcza jej płytsza częœć zasiedlona jest przez nieco uboższą pod względem jakoœciowym makrofaunę denną, bowiem brak w niej z reguły przedstawicieli wirków, wstężniaków i owadów. W obydwu regionach Zatoki Puckiej w obrębie Władysławowa dominującym elementem w zakresie biomasy są małże, zwłaszcza omułek bałtycki Mytilus trossulus i rogowiec bałtycki Macoma balthi-ca.

Zatoka Gdańska/Rewa, Mechelinki, WŁADYSŁAWOWO, Swarzewo, itp/, a œciœlej biorąc, jej płytkowodny pas wód przybrzeżnych omywających zewnętrzne brzegi Mierzei Helskiej, w strefie przyboju, tj. do głębokoœci 2-3 metrów, przedstawia najbardziej burzliwe i niegoœcinne dla bezkręgowców œrodowisko życia, do którego – spoœród zwierząt dennych -przystosowały się jedynie bardzo nieliczne skorupiaki, a w szczególnoœci: eurydyka Eurydice pulchra, piaszczyk Bathyporeia pilosa.

To wszystko możesz zobaczyć i dotknąć gołą ręką w miejscowoœciach takich jak Władysławowo, Karwia, Ostrowo, JASTRZĘBIA GÓRA, Swarzewo, Zatoce Puckiej, czy Półwyspie Helskim.

 

wzor. na mat. A. Janty