Rezerwaty nadmorskie

Nadmorski park krajobrazowyRezerwaty nadmorskie.

Najcenniejsze fragmenty przyrody Nadmorskiego Rezerwatu są objęte specjalnymi formami ochrony. Na terenie Parku Nadmorskiego leżą cztery rezerwaty (Białogóra, Piaœnickie Łąki, Przylądek Rozewie, Beka), oraz szeœć projektowanych (Widowo, Rosettowe Buki, Lisi Jar, Rudnik, Słone Łąki. Rzeczne Łąki), wszystko w okolicach Karwi, Jastrzębiej Góry, Władysławowa. Ponadto w otulinie Parku znajdują się kolejne cztery rezerwaty (Babnica, Zielone, Woskownica Bielawskiego Błota i Moroszka Bielawskiego Błota). Walory przyrody wszystkich wymienionych obiektów i ich ranga znacznie wykraczają poza granice Parku, a kilka z nich ma unikatowy charakter w skali całego kraju.

Białogóra to rezerwat florystyczny o powierzchni 55,75 ha, utworzony w 1972 r., położony w zachodniej częœci Parku w pobliżu Białogóry. Obejmuje on kompleks zagłębień między wydmowych i niewysokich wydm na zapleczu głównego pasa wydm nadmorskich.

Przyroda rezerwatu ma charakter unikatowy w skali całego wybrzeża polskiego, a pod wieloma względami również i na tle kraju. W płytko zatorfionycli zagłębieniach znajduje się najbogatsze w gatunki i zbiorowiska stanowisko atlantyckiej roœlinnoœci torfowiskowej w Polsce. Do najważniejszych gatunków należą budujące swe zbiorowiska: ponikło wielołodygowe Eleocliaris multicaulis na swym jedynym na Pomorzu stanowisku, a zarazem jednym z pięciu w Polsce, wrzosiec bagienny (Erica tetralix), woskownica europejska Myrica gale i przygiełka brunatna (Rhynchospora fusca), a z innych rzadkoœci florystycznycli warto wymienić między innymi gnidosza leœnego (Pedicularis sylvatica), jeżoglówkę pokrewną (Sparganium angustifolium) i brzeżycę jednokwiatową CLitorella uniflora). Wydmy między zagłębieniami są poroœnięte przez jedne z najpiękniejszych na wybrzeżu fitocenoz boru nadmorskiego (Empetro nigri-Pinetum), zróżnicowanego zależnie od warunków wilgotnoœciowych. Ogromni) wartoœć botaniczną i krajobrazową rezerwatu dopełniają jego walory ornitologiczne, zagłębienia stanowią bowiem miejsce gniazdowania żurawi, a także ich odpoczynku w trakcie przelotów.

Obecnie planuje się powiększenie rezerwatu do powierzchni około 211 ha. Piaœnickie Łąki to rezerwat florystyczny o powierzchni 56,23 ha, utworzony w 1959 r., obejmuje fragment lasu i łąk położony między Piaœnicą i jej zanikającym starym korytem, w pobliżu ujœcia rzeki do morza/kolo Władysławowa/. W rezerwacie jest chroniona przede wszystkim unikatowa roœlinnoœć zmienno wilgotnych łąk trzęœlicowych (Molinietum itii ilioeuropaeum) z licznie, niekiedy masowo rosnącymi gatunkami rzadkimi i ginącymi na całym niżu europejskim: kosaćcem syberyjskim (Iris sibirica), mieczykiem dachówkowatym (Gladiolus imbricatus) (oba chronione), selernicą żyłkowaną (Cnidium dubium), fiołkiem mokradłowym (Viola stagnina), tu-i/,ycami Buxbauma, Hosta i Hartmanna (Carex buxabumi, C. hostiana i C. hartmannii) i innymi. Wiele z tych roœlin, podobnie jak cale zbiorowisko, ma w rezerwacie swoje jedyne stanowisko w regionie gdańskim, a jedno z ostatnich na Pomorzu. Turzyca Buxbauma występuje tak licznie, że w wilgotnych zagłębieniach w kompleksie łąk tworzy własne zbiorowisko, znane tylko z kilku miejsc w kraju. Na niewielkich pagórkach wœród mokrych łąk zachowały się fragmenty psiary krzyżownicowej (Polygalo-Nardetum), w której między innymi roœnie wrzosiec bagienny (Erica tetralix) i podkolan biały (Platanthera bifolia)’, jest to icdyne znane w Polsce stanowisko tej zachodniej postaci zespołu. Wartoœć iczcrwatu wzbogacają bardzo interesujące lasy dębowe i dębowo-brzozowe, odznaczające się między innymi łanowym występowaniem konwalii, a także liczne fitocenozy szuwarów i młak niskoturzycowych.

Przylądek Rozewie to rezerwat krajobrazowy o powierzchni 12,17 ha powstał w 1957 r. i jest położony w pobliżu latarni morskiej w Rozewiu. Rezerwat leży na zboczu klifu, który w celu ochrony latarni został ustabilizowany na początku stulecia poprzez wybudowanie betonowej opaski u jego podnóża. Zatrzymanie abrazji, czyli stałego niszczenia klifu przez fale morskie, pozwoliło na rozwój lasu. Obecnie panują tu lasy bukowe ze 100-letnimi, a miejscami nawet 160-letnimi drzewostanami; jest to żyzna buczyna pomorska (Melico-Fagetum) i kwaœna buczyna niżowa (Luzulo pilosae-Fagetum), a w najniższej częœci zbocza, gdzie występują wysięki wody – żyzny las mieszany z drzewostanem budowanym przez klony i jawory.

Beka torezerwat faunistyczny utworzony w 1988 r. na powierzchni 193,01 ha. Obejmuje obszar położony na dnie doliny Redy przy brzegu Zatoki Puckiej, między podstawą zboczy wysoczyzny w Mrzezinie a ujœciowym odcinkiem Zagórskiej Strugi.

W rezerwacie jest chronione jedno z powierzchniowo największych w Polsce stanowisk roœlinnoœci halofilnej, czyli słonolubnej, która rozwija się na glebach zasolonych w wyniku zalewów wodami Zatoki. Największy obszar zajmuje tu slonawa (Juncetum gerardi), czyli zbiorowisko łąkowo-pastwiskowe budowane przez sit Gerarda wraz z licznymi innymi słonoroœlami, jak miecznik nadmorski (Glaux marítima) (chroniony), babka nadmorska (Plantago marítima), œwibka morska (Triglochin marítima) i inne. Wilgotniejsze miejsca w kompleksie słonaw zajmuje półhalofilny szuwar oczeretowy (Scirpetum maritmi) z sitowcem nadmorskim (Bulboschoenus maritimus) i oczeretem Tabernaemontana (Schoenoplectus tabernaemontani). Trzecim halofilnym zbiorowiskiem jest zajmujący znikome powierzchnie zespół muchotrzewa solniskowego i mannicy odstającej (Puccinellio-Spergularietum). U podstawy zboczy w północnej częœci rezerwatu na słabych wyciękach wody zawierającej węglan wapnia, występuje kilka bardzo rzadkich roœlin charakterystycznych dla nakredowych torfowisk. Są to między innymi (chronione) storczyki lipiennik Loesela (Liparis loeseli) i kruszczyk błotny (Epipactis palustris) oraz tłustosz pospolity (Pinguicula vulgaris).

Rezerwat Beka i jego okolice są cenną ostoją ptaków. Lęgną się tu m.in. gatunki rzadko gnieżdżące się w Polsce takie jak: szlachar (Mergus serrator) (1 para), pliszka cytrynowa (Motacilla citreola) (3-4 pary), biegus zmienny (Calidris alpina schinzii) (5-8 par) i ohar (Tadorna tadorna) (1-2 pary). Beka jest jednym z najważniejszych w skali kraju miejsc przystankowych dla wędrujących siewkowców. W okresie migracji zatrzymują się tu liczne stada ptaków wodnych i wodno-błotnych. Co roku obserwuje się tu ich wielogatunkowe zgrupowania przekraczające kilka tysięcy osobników. Na płytkich wodach Zatoki Puckiej zimują też licznie ptaki wodne. Najliczniej spotyka się gągoła (Bucephala clangula), łabędzia niemego (Cygnus olor), krzyżówkę (Anas piatyrhynchos), a w mroŸniejsze zimy także nurogęsia (Mergus merganser).

Widowo rezerwat leœny o powierzchni 104,20 ha, położony jest między Dębkami i Karwieńskimi Błotami/Karwia/ w bardzo interesującym kompleksie wydm nadmorskich, sięgających 22 m wysokoœci i poroœniętych przez bardzo zróżnicowane zbiorowiska roœlinne. Największą rolę przestrzenną w rezerwacie odgrywają różne stadia rozwojowe boru nadmorskiego (Empetro nigri-Pinetum), w którym znaczna częœć drzewostanów pochodzi ze sztucznych nasadzeń prowadzonych w celu stabilizacji wydm. Na kulminacjach wałów i pagórków wydmowych zachowały się jeszcze typowe dla niezalesionej szarej wydmy murawy z kocankami i jasieńcem piaskowym (Helichryso-Jasionetum). Na wydmach położonych dalej od morza występują bardzo interesujące lasy dębowe z dębem szypułkowym w drzewostanie, leszczyną w podszyciu i łanami konwalii w ranie. Na granicy z przylegającą do nich od południa zatorfioną równiną Błot Przymorskich utrzymują się natomiast lasy łęgowe. Walory krajobrazu i roœlinnoœci uzupełnia występowanie kilku chronionych gatunków roœlin, między innymi storczyków podkolana białego (Platanthera bifolia), kruszczyka rdzawoczerownego (Epipactis atropurpurea) i tajęży jednostronnej (Goodyera repens).

Rosettowe Buki planowany rezerwat krajobrazowy o powierzchni 5,70 ha ma chronić fragment klifu w Jastrzębiej Górze. Celem utworzenia rezerwatu jest ochrona fragmentu klifu nadmorskiego poroœniętego przez wielogatunkowe lasy i zaroœla. Ich bogactwo florystyczne i żyznoœć siedlisk w znacznym stopniu jest wynikiem licznych wysięków wody na zboczu. Rezerwat ten stanowiłby bardzo cenne uzupełnienie “Przylądka Rozewie”.

Lisi Jar jest towąska, malownicza dolina erozyjna, położona w strefie krawędziowej wysoczyzny między Rozewiem a Jastrzębią Górą, jest planowana do wzięcia pod ochronę w postaci rezerwatu krajobrazowego o powierzchni 2,99 ha. Zbocza i dno doliny są poroœnięte głównie przez acidofilny las bukowy (Luzulo pilosae-/’agetum) ze starym, około 100-letnim drzewostanem. We florze liczącej około 100 gatunków roœlin naczyniowych na uwagę zasługuje występowanie bluszczu. Ii-go młode okazy o trójklapowych liœciach płożą się po ziemi i miejscami budują /warte kobierce, natomiast dojrzałe o liœciach podobnych kształtem do bzu lilaka wspinają się na drzewa i tam kwitną.

Rudnik (Wąwóz Chłapowski)/okolice Chłapowa/- projektowany rezerwat krajobrazowy o powierzchni 24,79 ha obejmuje położoną w okolicy Chłapowa/Władysławowo-Swarzewo// bardzo malowniczą dolinę erozyjną, rozcinającą krawędŸ Kępy Swarzewskiej, a także niewielki fragment przylegającego klifu. Zbocza i duo doliny są poroœnięte przede wszystkim przez zaroœla żarnowca miotlastego (Cytisus (Sarothamnus) scoparius), którego żółte kwiaty w okresie kwitnienia w czerwcu nadają wąwozowi niezapomniany widok. Mniejsze powierzchnie zajmuje roœlinnoœć suchych, napiaskowych muraw, skupiona głównie na wystawionych na południe stokach wąwozu w dolnym jego odcinku. Roœlinnoœć lukowo-pastwiskowa jest rozmieszczona mozaikowo między krzewami żarnowca oraz w pobliżu dna doliny. Na klifie nadmorskim największą rolę odgrywają /.aroœla rokitnika (Hippophae rhamnoides).

Słone Łąki /Władysławowo/- planowany jako rezerwat halofilny o powierzchni 27,72 ha, a jego utworzenie jest postulowane już od 1928 roku.

Przedmiotem ochrony jest roœlinnoœć halofilna (słonolubna), która rozwija się na pastwiskach na niskim, zatorfionym brzegu Zatoki Puckiej we Władysławowie. Pod względem powierzchniowym panuje tu słonawa (Juncetum gerardi), a mniejsze powierzchnie zajmują szuwary trzcinowe (Phragmitetum communis) i oczeretowe (Scirpetum maritimi). Poza zasięgiem wpływu wód słonawych rozwijają się inne zbiorowiska łąkowe. Choć Słone Łąki nie charakteryzują się krajobrazem tak efektownym jak w wielu innych zakątkach Nadmorskiego Parku Krajobrazowego, to jednak odznaczają się one ogromnymi walorami flory-slycznymi i należą do najcenniejszych skupień roœlinnoœci halofilnej w Polsce. W projektowanym rezerwacie obficie występują duże populacje znacznej liczby roœlin halofilnych, w tym jarnika solankowego (Samolus valerandi) rosnącego tu na najbardziej wschodnim stanowisku w obrębie swego zasięgu.

Na Słonych Łąkach/Władysławowo/ i na przyległym, płytkim akwenie Zatoki Puckiej w okresie przelotów można spotkać duże stada ptaków wodnych. Najliczniej gromadzą się In mewy (Larus spp.), łyski (Fulica atra), łabędzie nieme (Cygnus olor) i różne gatunki kaczek właœciwych (Anas spp.). Niekiedy też zatrzymują się tu ptaki siewkowe, takie jak biegus zmienny, kszyk i łęczak oraz gęsi (Anser spp.).

Kzeczne Łąki/Rewa/- rojektowany rezerwat faunistyczny o powierzchni 177,76 ha, rozciąga się między Rewą a Mechelinkami. W jego szacie roœlinnej najcenniejszymi składnikami są ugrupowania roœlinnoœci halofilnej – słone łąki i pastwiska (Juncetum gerardi) i półhalofilny szuwar oczeretowy (Scirpetum maritimi) oraz niskie, rozwiane wydmy na brzegu morza, na których znajduje się najobfitsze w regionie gdańskim i jedno z największych w Polsce stanowisk mikołajka nadmorskiego (Eryngium maritimum); inwentaryzacja przeprowadzona w ostatnich latach wykazała obecnoœć 1800 jego osobników. Znaczne powierzchnie planowanego rezerwatu są poroœnięte przez szuwary trzcinowe, które z wilgotnych obniżeń rozprzestrzeniają się na słonych łąkach w wyniku zaniechania ich użytkowania. Jedyny, lecz bardzo ważny fragment lasu, z drzewostanem budowanym przez olchę, znajduje się w południowo-zachodniej częœci rezerwatu. Pod względem ornitofauny teren ten zbliżony jest charakterem do rezerwatu Beka. Najcenniejszymi gatunkami lęgowymi są tu biegus zmienny (5-10 par), pliszka cytrynowa (4 pary), rybitwa bialoczelna (Sterna albifrons) (2-4 pary), gęœ gęgawa (Anser ans er) (1-2 pary), kropi atka (Porzana por zana), zielonka (Porzana parva) (1 para), ohar (Tadorna tadorna) (2-5 par) i ostrygojad (Haematopus ostralegus) (1 para). W okresie wędrówki wiosennej na zalanych wodą łąkach zatrzymują się duże stada kaczek i siewkowców. Spoœród kaczek najliczniej spotyka się œwistuna (Anas penelope), cyraneczkę (Anas crecca), płaskonsa (Anas clypeata) i rożeńca (Anas acuta). Dominujące gatunki z grupy siewkowych to łęczak (Tringa glareola) i batalion (Philomachus pugnax) Bataliony odbywają też tu zbiorowe toki. W niewielkim lesie olchowym znajduje się kolonia czapli siwych (Adrea cinerea), licząca ok. 80 gniazd. Razem z czaplami gnieŸdzi się tu też  para kruka (Corvus corax).

Rzeczne Łąki/Rewa/ są jednym z niewielu miejsc w Polsce, w którym można spotkać wszystkie trzy krajowe gatunki ropuch: paskówkę (Bufo calamita), ropuchę szarą (Bufo bufo) i ropuchę zieloną (Bufo viridis). Odbywają one tu swoje gody i zimują na dnie małych zbiorników wodnych.

Babnica /Białogóra/- utworzony w 1996 r. rezerwat florystyczny o powierzchni 2,04 ha, położony jest na zachód od Białogóry. Obejmuje on fragment stromego zbocza wydmy parabolicznej, poroœniętej przez naturalny las bukowo-dębowy z drzewostanem w wieku ok.140 lat. Ten typ lasu w przeszłoœci występował na wielu wydmach nadmorskich, zanim nie został wyparty przez bory sosnowe; jego stanowisko w Babnicy w pewnym sensie ma więc reliktowy charakter. Największym walorem flory stycznym rezerwatu jest występowanie w nim aż 59 gatunków porostów, z których większoœć roœnie na korze starych buków i dębów. Wiele z nich należy do rzadkich i bardzo rzadkich w Polsce i na Pomorzu, a ponad połowa gatunków rosnących w rezerwacie w Polsce jest zagrożona wymarciem i znajduje się na “Czerwonej liœcie porostów zagrożonych w Polsce”. Wœród nich są również gatunki prawnie chronione, jak granicznik płucnik (Lobaria pulmonaria), brodaczka kępkowa (Usnea hirta) i brodaczka kędzierzawa (Usnea comosa).

Zielone- rezerwat florystyczny utworzony w 1983 r. na powierzchni 17,08 ha (w tym centralna częœć o pow. 7,79 ha pod ochroną œcisłą i 9,29 pod ochroną częœciową). W rezerwacie jest chronione najobfitsze w regionie stanowisko najpiękniejszej krajowej liany (czyli pnącza o zdrewniałej łodydze) – wiciokrzewu pomorskiego (Lonicera periclymenum). Gatunek ten ma centrum występowania w zachodniej Europie, a swój wschodni kraniec zasięgu osiąga na Mierzei Wiœlanej. W Zielonem wiciokrzew znajduje bardzo korzystne warunki dla rozwoju w wilgotnym, acidofilnym lesie brzozowo-sosnowym o bogatej strukturze warstwowej. Występuje on we wszystkich warstwach roœlinnoœci tworząc miejscami zwarty, gęsto splątany gąszcz, pnie się na krzewy i oplata liczne drzewa wspinając się na nie do wysokoœci 20 m.

Woskownica Bielawskiego Biota- rezerwat florystyczny o powierzchni 33 ha został utworzony w 1977 r. dla ochrony stanowiska woskownicy europejskiej (.Myrica gale) – krzewu występującego w Polsce tylko w kilku miejscach w wąskim pasie przymorskim. Rezerwat obejmuje niewielki, sztucznie wydzielony wycinek dużego kompleksu torfowiska Bielawskiego Błota, na którego obrzeżach do niedawna rozciągały się i o/ległe zaroœla tego krzewu.

Moroszka Bielawskiego Biota- rezerwat florystyczny o powierzchni 8,40 ha powstał w 1977 r. w celu ochrony bardzo rzadkiej w Polsce maliny moroszki (.Rubus chamaemorus), gatunku występującego głównie w strefie borealno-arktycznej. Rezerwat jest sztucznie wyciętym fragmentem torfowiska Bielawskiego Błota, które na skutek długotrwałego odwadniania, eksploatacji torfu i wielokrotnych pożarów utraciło już wiele ze swoich botanicznych wartoœci.

Bielawa –  rezerwat “Bielawa” o powierzchni 747,36 ha, w którego granicach znajdą się oba małe obiekty. Jeszcze na początku XX wieku na Bielawskim Błocie dominowały zbiorowiska roœlinne właœciwe dla torfowisk otwartych, tzn. nie poroœniętych lasem. Tworzyły je między innymi różne gatunki torfowców, wrzosiec bagienny (Erie a tetralix), woskownica europejska (Myrica gale) i rosiczka okrągłolistna (Drosera rotun-difolia), modrzewnica (Andromeda polifolia) oraz wełnianka pochwowata (i.riophorum vaginatum) i wąskolistna (E. angustifolia). Można przypuszczać, że właœnie od masowo owocujących wełnianek pochodzi nazwa Bielawskiego Biota (inna etymologia nazwy może być wyprowadzona od mgieł i oparów zalegających nad torfowiskiem). Na obrzeżach dominowały wilgotne wrzosowiska. Współczesne siedliska i szata roœlinna Bielawskich Błot są bardzo silnie zmienione w wyniku odwodnień, eksploatacji torfu i pożarów. Dawne zbiorowiska roœlinne nie zachowały się, a pozostały jedynie pojedyncze gatunki roœlin torfowiskowych, które ze względu na postępującą ciągle degradację siedlisk i sukcesję roœlinnoœci nie-torfowiskowej (leœne, zaroœlowe) są skrajnie zagrożone w swojej egzystencji i występują na pojedynczych stanowiskach. Prowadzone zabiegi ochrony czynnej mają na celu odtworzenia przynajmniej częœci dawnych walorów torfowiska.

Pomimo zmian siedlisk i szaty roœlinnej, przyroda Bielawskiego Błota wciąż odznacza się ogromnymi walorami ornitologicznymi. Jest to jedyne miejsce w Polsce, gdzie regularnie gniazduje kilka par lęczaka (Tringa glareola). Bardzo licznie spotyka się tu żurawie (Grus grus). Oprócz kilku par gniazdowych przebywa tu stado 100-300 osobników nielęgowych i zatrzymują się przelotne stada, liczące nawet do 600 osobników tego gatunku. Wœród ssaków występują jeleń, borsuk, a sporadycznie łoœ.

Zwiedzając w/w Rezerwaty Nadmorskie można skorzystać z bogatej bazy noclegowej oferujących pokoje, noclegi, kwatery w DW, apartamentach, czy hotelach w miejscowoœciach takich jak Władysławowo, Jastrzębia Góra, Karwia, Ostrowo, Chłapowo, i wiele innych nadmorskich miejscowoœci. Prawie z każdego zakątka Polski można dotrzeć do Władysławowa i innych miejscowoœci koleją, czy PKS. Na miejscu można skorzystać z usług Radio Taxi Władysławowo tel. 666 865 344 , lub 58 674 26 26

wzor. na mat. A. Janty